5 min read

Nhà xây từ móng. Sự nghiệp có nên xây từ nóc?

Gen Z ở công sở: Thiếu kiên nhẫn, thích nhảy việc, ‘bật’ sếp tanh tách? Thế hệ trẻ hiện nay có nhiều bạn quá tự tin, không nhẫn nại, hay nhảy việc và thích “bật sếp” - Tuổi Trẻ Online 5/7/2022 [link]

Bộ phim Ròm (2020)

Năm 2020, tác phẩm điện ảnh Ròm ra đời. Câu chuyện về Ròm, một cậu bé bị cha mẹ bỏ rơi, sống lang thang và không nhà cửa, tuổi thơ bị chôn vùi trong xóm lao động nghiện đánh đề, bài bạc, mê tín và bạo lực. Nhiệm vụ của Ròm là vừa nghĩ ra những con số may mắn giúp họ trúng đề, vừa tranh giành với những đứa trẻ cùng lứa làm công việc tương tự. Những người đánh số đề ở xóm này tin vào tâm linh hoặc những điều có vẻ huyền bí trong cuộc sống. Họ ảo tưởng "tìm ra" con số thắng cuộc rồi bất chấp tất cả, bán nhà, mang nợ để đặt cược may rủi.

Phân đoạn cuối phim là cảnh cả khu chung cư bị đốt, chìm trong biển lửa, và giải pháp cuối cùng của người dân lao động trong xóm vẫn là: đánh con đề quyết định. Trên đường Ròm đi giao con đề này, đối thủ của Ròm cướp bọc đựng giấy ghi nợ. Hai đứa trẻ vừa chạy, vừa đánh nhau, rồi lại chạy cho đến khi bộ phim kết thúc.

Khi cách duy nhất một người biết để thoát nghèo là đánh đề, thì trong tình huống bi đát nhất họ vẫn chỉ nghĩ ra cách đánh đề để đổi đời. Khi cái duy nhất 2 người thấy trong mối quan hệ với nhau là sự mâu thuẫn quyền lợi, thì trong cảnh bần hàn đến tận cùng của cả 2, tưởng chừng như không còn gì của nhau để mà lấy, thì trong sự tận cùng đó vẫn là sự sâu xé lẫn nhau.

Không thể nghĩ dài hạn hơn trong sự nghiệp để tích luỹ kiến thức thì sẽ sa vào các giải pháp ngắn hạn như đánh đề, cờ bạc. Không thể nhìn dài hạn hơn trong mối quan hệ thì sẽ mãi đối kháng nhau thay vì phối hợp. Và nếu bạn đã chọn sự dài hạn thì cũng cần những đối tác tư duy dài hạn giống bạn để cùng nhau xây dựng. Điều này quan trọng vì gần như tất cả thành tựu sẽ đến sau, từ lãi kép của kiến thức và mối quan hệ được vun đắp trong nhiều thập kỷ.

Chơi cuộc chơi dài hạn với những đối tác dài hạn - Niên giám của Naval Ravikant

Sự dài hạn trong mối quan hệ giữa Nhân viên và Sếp

Nhân viên muốn:

  • Làm việc ít áp lực, có thời gian cho các loại hình giải trí
  • Không bị làm những cái khó, không quen thuộc
  • Sếp tự phát hiện vấn đề mà giải quyết để không phải ‘méc’ mà mích lòng đồng nghiệp
  • Không làm những cái không muốn làm, không đồng ý

Khi nhân viên lên làm sếp, họ sẽ chợt nhận ra rằng mình muốn các thành viên trong đội nhóm có một loạt những phẩm chất ngược lại:

  • Chủ động làm việc được giao, không lười, không đợi nhắc
  • Suy nghĩ đóng góp ngoài phạm vi việc được giao
  • Hỗ trợ các đồng nghiệp
  • Chủ động báo cáo khi thấy vấn đề ở bất kỳ bộ phận nào
  • Thực hiện định hướng sếp đã quyết dù có đồng ý với quyết định đó hay không

Mâu thuẫn giữa nhân viên và sếp sẽ xảy ra khi 1 trong 2 nhìn ngắn hạn, còn nếu nhìn dài hạn thì mối quan hệ sẽ đồng điệu:

  • Sếp muốn nhân viên phát triển. Nhân viên muốn phát triển để đi xa hơn trong 20 năm tới, tự hào về bản thân hơn.
  • Sếp muốn phát hiện vấn đề. Nhân viên muốn báo cáo vấn đề để được giải quyết, lâu dài môi trường làm việc cũng dễ chịu hơn.

Đa số các mâu thuẫn ngắn hạn sẽ biến mất khi cả 2 cùng nhìn dài hạn. Cần đủ kiên nhẫn và khôn ngoan tìm kiếm sự dài hạn bởi vì sự tưởng thưởng giá trị cần thời gian để xuất hiện.

Chơi các trò chơi lặp đi lặp lại. Tất cả lợi nhuận trong cuộc sống, cho dù là của cải, các mối quan hệ hay kiến thức, đều đến từ lãi kép. - Niên giám của Naval Ravikant

Móng của ngôi nhà xây lâu, nhưng cần thiết

Nếu bạn trẻ tuổi, mới bắt đầu sự nghiệp, cởi mở tiếp thu cái mới và kiên nhẫn tích luỹ các công cụ cần thiết là lựa chọn tốt cho dài hạn. Chọn các mối quan hệ dài hạn cũng là lựa chọn khôn ngoan. Còn nếu bạn muốn hoặc đang là nhà sáng lập của công ty riêng, thì tầm nhìn dài hạn cho bạn sự kiên nhẫn để đặt những nền móng chắc chắn trước khi nôn nóng phát triển. Trích dẫn sau cùng đến từ quyển sách “Không đến Một” của tác giả Peter Thiel:

Là một người sáng lập, công việc đầu tiên của bạn là làm đúng những điều đầu tiên, bởi vì bạn không thể xây dựng một công ty vĩ đại trên một nền tảng thiếu sót